Ο πνευματικός άνθρωπος είναι καλό να προσπαθεί να ανεξαρτητοποιείται σε όλα τα επίπεδα. Πρέπει να γνωρίζουμε, ότι αν υπάρχει η κατάσταση της οικονομικής εξάρτησης, όπως όταν για παράδειγμα ένας άνθρωπος δεν εργάζεται και του παρέχουν άλλοι χρήματα και αγαθά, θα υπάρχει η ανάγκη κάποιας ανταλλαγής, που συνήθως γίνεται σε ασυνείδητο επίπεδο. Έτσι ο εξαρτημένος οικονομικά, όπως πχ ένας ενήλικος που δεν εργάζεται και ζει από τους γονείς του, θα παίρνει ένα μέρος του κάρμα των γονιών του για να το λύσει, σαν ανταλλαγή των όσων αγαθών δέχεται. Αυτό πολλές φορές είναι ιδιαίτερα προβληματικό, καθώς το άτομο λαμβάνει ένα φορτίο που του εμποδίζει την εξέλιξη και τον μπλοκάρει συνολικά. Μπορεί να βιώνει βαριά συναισθηματικά κι ενεργειακά φορτία, ή ακόμα και να κληρονομεί ασθένειες από αυτούς απ’ τους οποίους εξαρτάται (αν και φαινομενικά οι ασθένειες αυτές μπορεί να είναι διαφορετικές) τα οποία φορτία αδυνατεί να ξεπεράσει.
Παραπέρα, η εργασία, οποιαδήποτε κι αν είναι (μέσα στα όρια του Dharma φυσικά*), είναι η βασικότερή μας γείωση. Γινόμαστε μέρος της συναλλαγής-ανταλλαγής ενεργειών μέσω της δουλειάς μας, και η ενέργειά μας δεν λιμνάζει αλλά γειώνεται, κάτι που είναι απαραίτητο για να δεχθούμε νέες ενέργειες.
Την εργασία δεν πρέπει να την βλέπουμε σαν money-making, αλλά σαν υπηρεσία στη κοινωνία, η οποία κοινωνία μάς προσφέρει όσα έχουμε ανάγκη. Η εργασία είναι ιερή, και η νοοτροπία του money-making και του «άντε να τελειώνουμε τη δουλειά μας» διαφθείρουν και βρωμίζουν την ιερότητα της εργασίας-προσφοράς στον άνθρωπο.
Έτσι λοιπόν πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αν εξαρτώμαστε οικονομικά από άλλους, θα είμαστε και δέσμιοί τους σε κάποιο επίπεδο. Ορισμένες φορές βέβαια, λόγω συνθηκών, είναι δύσκολο για κάποιους να αποφύγουν την εξάρτηση. Τότε θα πρέπει να συνειδητοποιούν το χρέος τους και το γεγονός ότι θα υπάρχει ενός είδους ξεχρέωμα, μια ανταλλαγή, που μπορεί να εκφράζεται σαν προβλήματα υγείας, ή σαν προβλήματα/μπλοκαρίσματα στις σχέσεις κ.ο.κ., ώστε να δουλέψουν συνειδητά με αυτές τις επιρροές.
Και φυσικά στη περίπτωση των κληρονομιών ισχύει το ίδιο. Οπότε είναι ανόητος αυτός που περιμένει με αγωνία να κληρονομήσει πράγματα, καθώς δεν γνωρίζει ότι αυτό έχει ένα κόστος. Όπως επίσης και στη περίπτωση του δανεισμού από τράπεζες κλπ συμβαίνει το ίδιο, όπου λαμβάνουμε ένα μέρος του συλλογικού κάρμα. Δεν λέω να μην δεχόμαστε τίποτα απ’ τους άλλους, απλά να γνωρίζουμε τις συνέπειες ώστε να εργαστούμε συνειδητά με αυτές, αν δεν μπορούμε να είμαστε πλήρως ανεξάρτητοι.
*Ο Βούδας αναφέρει τις παρακάτω ενασχολήσεις ως adharmic, έξω από τα πλαίσια δηλαδή του Dharma:
These five trades should not be taken up: trading with weapons, trading in living beings, trading in meat, trading in intoxicants, trading in poison. – Numerical Discources of the Buddha, V
