Φαινόμενο και απόλυτο μέγεθος αστέρων και ουράνιων σωμάτων – Φωτεινότητα αστέρων

ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑΣ ΚΕΔΙΚΓΙΑΝΝΗΣ
09/07/2021

Παρατηρώντας οι άνθρωποι τα αστέρια από τη θέση μας στη Γη, μπορούσαμε να τα αντιληφθούμε σε σχέση με τη λαμπρότητα τους, χωρίς να είμαστε σε θέση να λάβουμε υπόψιν μας τον παράγοντα της απόστασης.

Ο πρώτος ιστορικά που τα κατέταξε ανάλογα με την λαμπρότητα τους ήταν ο Έλληνας αστρονόμος και μαθηματικός Ίππαρχος ο Ρόδιος, που γεννήθηκε το 190 π.χ. και πέθανε το 129 π.χ.. Καθόρισε μια κλίμακα λαμπρότητας όπου κατατάσσονται στον αριθμό 1 τα πιο λαμπρά αστέρια, και στον αριθμό 6 αυτά που μόλις μπορούσαμε να δούμε χωρίς μέσα. Δηλαδή όσο πιο φωτεινό φαινόταν ένα αστέρι τόσο πιο μικρός ήταν ο αριθμός που κατατάσσεται στην κλίμακα λαμπρότητας. Αυτό είναι το φαινόμενο μέγεθος ενός αστέρα.

Άλλωστε η φωτεινότητα ενός αστέρα δεν είναι μόνο παράγοντας της απόστασης από την οποία τον παρατηρούμε!

Με την εξέλιξη των μέσων παρατήρησης –τηλεσκόπια- προέκυψε η ανάγκη να δημιουργηθεί μια κλίμακα που να τα κατατάσσει σε σχέση με την πραγματική φωτεινότητα τους, δηλαδή αν είχαμε την δυνατότητα να τα παρατηρήσουμε από την ίδια απόσταση. Άλλωστε η φωτεινότητα ενός αστέρα δεν είναι μόνο παράγοντας της απόστασης από την οποία τον παρατηρούμε, αλλά και του μεγέθους του, και της σύστασης του, και της ενέργειας που παράγει, αλλά και πόση από αυτή την ενέργεια εκβάλλει προς πάσα κατεύθυνση ανάλογα με τις συνθήκες του (π.χ. σύσταση ατμόσφαιρας που περιορίζει την ακτινοβολία του). Αυτή η κλίμακα μας δίνει το απόλυτο μέγεθος ενός αστέρα. Η λαμπρότητα για να είναι αντικειμενικό μέγεθος θα πρέπει να καθορίζεται από την ένταση του φωτός σε σχέση με την επιφάνεια που φωτίζει σε ίδιες συνθήκες, αφού οι ατμοσφαιρικές και θερμοκρασιακές συνθήκες επηρεάζουν την φωτεινότητα. Μια μονάδα μέτρησης που ορίζει την φωτεινότητα και αναγνωρίζεται διεθνώς είναι το κηρίο. Το ένα κηρίο ορίζεται από την ένταση του φωτός που πέφτει κάθετα σε απόλυτα σκοτεινή επιφάνεια 1/600.000 του τετραγωνικού μέτρου σε θερμοκρασία πήξης λιωμένου λευκόχρυσου 1.773 βαθμούς Κελσίου και ατμοσφαιρική πίεση μια ατμόσφαιρα.

Αλλά δεν θα μπορούσε να ισχύει η ίδια κλίμακα για αστέρες και ουράνια σώματα που βρίσκονται στο δικό μας ηλιακό σύστημα και έξω από αυτό. Έτσι ορίστηκε διαφορετικός τρόπος μέτρησης απόλυτου μεγέθους για σώματα που βρίσκονται εντός του ηλιακού μας συστήματος και άλλος για αυτά που βρίσκονται έξω από το ηλιακό μας σύστημα.

Για σώματα που βρίσκονται μέσα στο ηλιακό μας σύστημα το απόλυτο μέγεθος είναι ίδιο με το φαινόμενο μέγεθος που θα είχε αν το παρατηρούσαμε από το κέντρο του ήλιου και βρισκόταν σε απόσταση μιας αστρονομικής μονάδας που ισούται με 150.000.000 χιλιόμετρα.

Για τα σώματα που βρίσκονται έξω από το ηλιακό μας σύστημα, απόλυτο μέγεθος ορίζεται το φαινόμενο μέγεθος που θα είχε το ουράνιο αυτό σώμα αν βρισκόταν σε απόσταση 10 parsec (3,26 έτη φωτός) από την επιφάνεια της γης και με συγκεκριμένες συνθήκες αστρονομικών παραμέτρων όπως η διαστρική απορρόφηση.

Εμείς από την θέση παρατήρησης στην γη έχουμε υποκειμενική εικόνα αλλά και επιρροές που ασκούνται εδώ, άσχετα αν δεν είμαστε το κέντρο του ηλιακού συστήματος.

 

Θέλεις να σπουδάσεις Αστρολογία;

Σπουδές Αστρολογίας εξ αποστάσεως ή διά ζώσης στην Εναλλακτική Παιδεία!

Σχετικά άρθρα