Η περίοδος ενός εφήβου είναι γεμάτη κινδύνους, συγκινήσεις, συναισθηματική υπερευαισθησία και παρορμητισμό.
Πρόκειται για μια μεταβατική φάση, διττής φύσης, όπου ο έφηβος δεν είναι αρκετά μικρός ώστε να θεωρείται παιδί ούτε και αρκετά μεγάλος ώστε να θεωρείται ενήλικας. Η ηλικία 14 έως 18 εκφράζεται από το ζώδιο των Διδύμων, καθώς οι έφηβοι αρχίζουν να περιηγούνται στον κόσμο με τους δικούς τους όρους, στρέφοντας την προσοχή τους στους φίλους και θέτοντας κάθε τι κατεστημένο υπό αμφισβήτηση και εξέταση. Ο Ερμής, κυβερνήτης των Διδύμων, είναι ο πλανήτης της νεότητας και της παιδικής ηλικίας. Αλλά είναι επίσης ο πλανήτης που διέπει τις αντιλήψεις μας, και τις πέντε αισθήσεις και όλη την πρόσληψη και επεξεργασία δεδομένων, πληροφοριών και ούτω καθεξής. Αντιπροσωπεύει ένα από τα πρώτα στάδια της ενηλικίωσης: τη διάκριση και την κατανόηση. Συνεπώς οι έφηβοι είναι μεταβατικά, οριακά πλάσματα. Στον αρχαίο μύθο, κάθε άτομο σε μετάβαση θεωρούνταν προστατευμένο από τους θεούς, άρα ιερό, επειδή βρισκόταν μεταξύ ενός γνωστού σημείου αναχώρησης και ενός προορισμού που δεν έχει ακόμα επιτευχθεί.
Υπάρχουν τρεις σημαντικές πλανητικές επιρροές που σηματοδοτούν τις μεγάλες αλλαγές στον Έφηβο:
- H πρώτη επιστροφή του Δία στη γενέθλια θέση του
- Ουρανός σε αύξον εξάγωνο
- Κρόνος σε αντίθεση
Η πρώτη επιστροφή του Δία πραγματοποιείται στις ηλικίες από 11 έως 13 ετών:
Κατά τη διάρκεια αυτών των δύο ετών, ο έφηβος προσπαθεί να ανακαλύψει τη θέση και την αξία του στην οικογένεια και την κοινωνία. Εάν φυσικά η οικογένειά περνάει μέσα από δύσκολες καταστάσεις, τότε αυτό θα επηρεάσει το πόσο δυνατοί και σταθεροί θα νοιώθουν κατά τη διάρκεια αυτής της πρώτης φάσης. Ο Δίας λειτουργεί ως δάσκαλος και καθοδηγητής. Στη φάση αυτή αναζητούν τους μέντορες ή τα πρότυπα εκείνα που μπορούν να καθρεπτίσουν για κερδίσουν την προσοχή των γύρω τους. Αναζητούν την έμπνευση και το νόημα τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά, πράγμα που τους καθιστά πιο ευαίσθητους σε αντιδραστικές συμπεριφορές.
Κάτω από την επιρροή του Δία διαμορφώνονται οι πεποιθήσεις, η ταυτότητα των φύλων, η γνώση του διαφορετικού και οι ιδεολογίες. Οι σχέσεις με το άλλο φύλο γίνονται πολύ σημαντικές. Οι έφηβοι προσδιορίζουν όχι μόνο τις φιλοσοφικές τους σχέσεις αλλά και την ατομικότητά τους σε σχέση με το συλλογικό. Η ταυτότητα του φύλου και οι ανησυχίες γύρω από τη διαμόρφωση μιας νέας ιδεολογίας αλλά και η ροπή στην περιπέτεια και στις νέες εμπειρίες, είναι κυρίαρχες ενασχολήσεις. Σε αυτή τη φάση ο Δίας προαναγγέλλει την ελευθερία σκέψης, δράσης και πράξης. Ο κόσμος της δικαιοσύνης και της ηθικής υψώνεται για να συναντήσει το μυαλό του νέου φιλοσόφου.
Το σύστημα πεποιθήσεων, που θα υιοθετήσουν κατά τη διάρκεια της Επιστροφής τους στον Δία, είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαχείριση των επόμενων φάσεων της εφηβικής περιόδου.
Η κοινωνική σημασία μετατοπίζεται από την οικογένεια, στους συνομηλίκους και στους φίλους. Αυτό σημαίνει ότι αναζητούν την αυθεντία, νέα πρότυπα για να διαμορφώσουν πεποιθήσεις, και νέους κανόνες. Το σύστημα πεποιθήσεων, που θα υιοθετήσουν κατά τη διάρκεια της Επιστροφής τους στον Δία, είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαχείριση των επόμενων φάσεων της εφηβικής περιόδου. Είναι σημαντικό να βρουν τη δική τους αίσθηση του νοήματος πριν εισέλθουν σε αυτή την κρίσιμη φάση γύρω στα δεκατέσσερα, διαφορετικά, είναι πιο ευαίσθητοι στο να συμμετέχουν σε ενοχλητικές ή επαναστατικές συμπεριφορές. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης είναι σημαντικό να προσφέρουμε εμείς οι ίδιοι στα παιδιά μας, όσο το δυνατόν περισσότερες νέες γνώσεις και εικόνες, είτε μέσω ταξιδιών, είτε μέσω νέων εμπειριών.
Το αύξον εξάγωνο του Ουρανού γίνεται στην ηλικία των 14 ετών:
Το εξάγωνο του Ουρανού φέρνει την επαναστατική πινελιά και επιταχύνει την εξατομίκευση. Η νέα αντίληψη των πραγμάτων, που αποκτά ο έφηβος, είναι αξιοσημείωτη και πρέπει να ακουστεί. Και θα ακουστεί με συναίσθημα και έντονους τόνους για να ακούσουν πραγματικά όλοι το μήνυμα του μέλλοντος. Αν και ο Ουρανός δεν κυβερνά την εφηβεία από μόνος του, η συσχέτιση του πλανήτη με την εξέγερση αντανακλά ένα από τα κύρια συμπτώματα αυτής της ηλικιακής ομάδας, δημιουργώντας συχνά ένα κύμα απερίσκεπτης, ανεύθυνης και αρκετά συχνά εξωφρενικής συμπεριφοράς στους εφήβους.
Έχει διαπιστωθεί ότι η ‘κακή συμπεριφορά’ κορυφώνεται περίπου στην ηλικία αυτή, αμέσως μετά την πρώτη επιστροφή του Δία αλλά πριν από την πρώτη αντίθεση του Κρόνου, ακριβώς επάνω στο εξάγωνο του Ουρανού. Οι έφηβοι αυτής της ηλικίας αρχίζουν να απολαμβάνουν να παίρνουν περισσότερους κινδύνους. Αυτό είναι πολύ πιο έντονο όταν βρίσκονται στην παρέα των συνομηλίκων τους (συμπεριφορά τύπου «συμμορίας»). Σε αυτό το στάδιο της ζωής τους, κι ενώ οι έφηβοι θα πρέπει να είναι σωματικά πιο ανθεκτικοί και υγιείς, στατιστικές δείχνουν ότι είναι πιο ευάλωτοι σε θανατηφόρα ατυχήματα και αυτοκτονίες. Πολλά από αυτά οφείλονται άμεσα σε προβλήματα με τον έλεγχο της συμπεριφοράς και των συναισθημάτων τους. Καθήκον μας είναι να τους ακούσουμε και να τους διδάξουμε πώς να χρησιμοποιούν τη φωνή και τις πεποιθήσεις τους με εποικοδομητικό και ωφέλιμο τρόπο.
Η αντίθεση του Κρόνου γίνεται στις ηλικίες από 14,5 ετών έως 16 ετών
Ο Κρόνος επηρεάζει την πειθαρχία, την εξουσία, την ευθύνη και την ωριμότητα. Αυτοί είναι πυλώνες πάνω στους οποίους διαμορφώνεται η ζωή μας για την επιτυχία. Η αντίθεση του Κρόνου στο τέλος της παιδικής ηλικίας είναι η στιγμή που όλες οι εξωτερικά επιβαλλόμενες αξίες αμφισβητούνται, κρίνονται ανεπαρκείς και μετριάζονται ανάλογα με το άτομο. Δεν υπάρχει πραγματική αίσθηση τάξης, ή σημείου αναφοράς, γι αυτό και τόσο μεγάλο χάος. Κάθε σύμβολο εξουσίας έχει κάποια ιδιότητα πάνω του, που αποτελεί πρόκληση για τον έφηβο. Τόσο ο γονέας όσο και το παιδί συμμετέχουν ασυνείδητα σε μια σχέση συμβίωσης, την οποία καλούνται να χωρίσουν για να μπορέσουν να την εξελίξουν σε μια καλή σχέση γονέα/παιδιού. Στις ηλικίες από 14,5 ετών έως περίπου 16, η αντίθεση του Κρόνου προκαλεί οξεία ευαισθησία και κυκλοθυμικότητα. Όσο περισσότερο ένας νέος βιώνει μυστικά, κρυφά μηνύματα, αβέβαιες αξίες και έλλειψη ορίων από το σπίτι, τόσο πιο αμυντική και αβέβαιη θα είναι η απάντησή του στην ‘εξουσία ’και τόσο πιο ευάλωτος θα είναι στην κοινωνία, όπου δεν υπάρχει τίποτα άλλο εκτός από αυτά τα πρότυπα που αμφισβητεί.
Γι’ αυτό ο μέντορας και το σύστημα πεποιθήσεων, που καθιερώνουν κατά τη διάρκεια της Επιστροφής τους στον Δία (από τα 12 μέχρι τα 14) παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στη φάση της αντίθεσης του Κρόνου.
Αυτή την περίοδο, όπου η αίσθηση της δικαιοσύνης, έχει αναπτυχθεί σε διαπροσωπικό επίπεδο κάτω από την επιρροή της Αφροδίτης, ο έφηβος αρχίζει να αποκτά μια πιο ισχυρή αίσθηση κοινωνικής δικαιοσύνης σε συλλογικό επίπεδο κάτω από την επιρροή του Κρόνου. Αρχίζουν να τον απασχολούν θέματα πολιτικά και κοινωνικά, οι παγκόσμιες συνθήκες και τα ιδανικά που δημιουργούν νέες κοινωνίες, αναγκάζοντάς τον να εισέλθει σε μια φάση αμφισβήτησης. Αυτό σημαίνει ότι αναζητά την καθοδήγηση μέσα από την αλήθεια, την αυθεντία, τα σωστά πρότυπα και τους κανόνες και ακόμη και από τις συμβουλές των ενηλίκων γύρω του. Όταν ο έφηβος έρχεται αντιμέτωπος με εξουσία που δεν είναι αυθεντική, τότε δικαίως αγανακτεί και αγνοεί τις προειδοποιήσεις και τις νουθεσίες και στρέφεται προς τα μέσα για να αναζητήσει έγκριση για πράξεις του από τον εαυτό του. Γι’ αυτό ο μέντορας και το σύστημα πεποιθήσεων, που καθιερώνουν κατά τη διάρκεια της Επιστροφής τους στον Δία (από τα 12 μέχρι τα 14) παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στη φάση της αντίθεσης του Κρόνου.
Ωστόσο, ο Κρόνος είναι και ένας σκληρός δάσκαλος και πολύ συχνά για τους εφήβους η πρώτη παρόρμηση είναι απλώς να τα παρατήσουν. Είναι βασικό να μάθουν να μην τα παρατάνε μόλις τα πράγματα γίνουν δύσκολα. Σε άλλη περίπτωση η φυγοπονία θα τους κυνηγά και στην ενήλικη ζωή. Η αναστάτωση που αναμένεται από τον Δία και τον Ουρανό, οριοθετείται από την επίδραση της αντίθεσης του Κρόνου στη συνείδηση των νέων. Είναι πολύ βασικό να κατανοήσουμε πώς η σωστή διαχείριση της επιρροής του Δία στην επιστροφή του, σε συνεργασία με τον ρόλο του Κρόνου στην πρώτη αντίθεση, μπορούν να περιορίσουν τους πιθανούς κινδύνους του Ουρανού. Προσπαθήστε να καταλάβετε σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο δικός έφηβος και αποφύγετε επικρίσεις του τύπου «πότε θα βάλεις μυαλό επιτέλους», διότι είναι βέβαιο ότι το δικό τους μυαλό λειτουργεί ήδη περισσότερο πολυδιάστατα και ριζοσπαστικά από το δικό μας.
Από τη Βάλια Παπαϊωάννου
