Τώρα σε αυτό το σημείο, κάποιοι μεροληπτικοί και προκατειλημμένοι άνθρωποι θα πουν ότι τα παραπάνω στοιχεία που αναλύσαμε δεν αποδεικνύουν ότι ο Γαλιλαίος πίστευε στην μεθοδολογία της Αστρολογίας ως Επιστήμης και ότι ασχολήθηκε με γνώμονα το οικονομικό του όφελος. Όμως όπως θα δούμε, τα γεγονότα τους διαψεύδουν με κατηγορηματικό τρόπο. Κατά την περίοδο της διαμονής του στην Πάντοβα ο Γαλιλαίος δεν περιορίστηκε μόνο στην ανάλυση ωροσκοπίων πελατών του αλλά και σε αυτά της οικογένειας του. Στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Φλωρεντίας έχει βρεθεί ένα εξαιρετικά πολύτιμο χειρόγραφο του ίδιου του Γαλιλαίου το οποίο περιέχει τα ωροσκόπια τόσο του ιδίου όσο και διαφόρων μελών της οικογένειας του καθώς και στενών του φίλων. Αυτό το χειρόγραφο είναι το MS Galileiano 81 και το αναφέρει ο Favaro στον XIX (19°) Τόμο της Εθνικής Έκδοσης των Απάντων του Γαλιλαίου (Edizione Nazionale delle Opere di Galileo).
Δημιούργησε τους πίνακες που περιέχουν τις όψεις μεταξύ των γενέθλιων πλανητών, τους αστρολογικούς τους Τίτλους και τις Κατευθύνσεις τους.
Μελετώντας προσεκτικά το χειρόγραφο βλέπουμε ότι στην ουσία αποτελεί ένα πρακτικό αστρολογικό σημειωματάριο το οποίο το χρησιμοποιούσε τόσο για να φτιάχνει ωροσκόπια όσο και για να τα ερμηνεύει. Αναλυτικότερα, παρατηρούμε ότι το ωροσκόπιο του φέρει 2 ημερομηνίες την 15 και την 16/02/1564 με βάση το Ιουλιανό Ημερολόγιο. Το συγκεκριμένο ωροσκόπιο υπολογίστηκε 3 φορές από τον ίδιο και προσδιορίστηκε με τεχνικές διόρθωσης ωροσκοπίου οι οποίες στηρίζονται σε σημαντικά γεγονότα που του συνέβησαν στη ζωή του. Επίσης, παρατηρούμε ελαφρές αποκλίσεις των σημείων των Ωροσκόπων, του Μεσουρανήματος και η οικοθεσία που χρησιμοποίησε ήταν του Regiomontanus. Αυτό, μας δείχνει ξεκάθαρα ότι έλεγξε και τα 3 ωροσκόπια που δημιούργησε για να βγάλει το τελικό. Για την κατασκευή των ωροσκοπίων χρησιμοποίησε τις Αστρονομικές Εφημερίδες των Stadius και Magini. Ακολούθως, δημιούργησε τους πίνακες που περιέχουν τις όψεις μεταξύ των γενέθλιων πλανητών, τους αστρολογικούς τους Τίτλους και τις Κατευθύνσεις τους. Την ίδια ακριβώς διαδικασία κάνει και για την ανάλυση των ωροσκοπίων των δύο παιδιών του, της Virgina και της Livia με την μόνη διαφορά ότι μετά έχουμε και μια μικρή αστρολογική ερμηνεία που αφορά τον χαρακτήρα τους και τη διανοητική τους ικανότητα γραμμένη στα Νέα Λατινικά.
Εάν δεν πίστευε στην Αστρολογία γιατί ασχολήθηκε τόσο μεθοδικά με την ακρίβεια αυτών των υπολογισμών;
Με λίγα λόγια, έδινε τεράστια σημασία στον Πλανήτη Ερμή, στις όψεις και στους τίτλους που κατείχε. Κατόπιν βλέπουμε, την ανάλυση του ωροσκοπίου του αγαπημένου του φίλου Giovanni Francesco Sagredo όπου εδώ έχουμε υπολογισμένες και τις προβλέψεις που του έκανε με βάση διάφορα προβλεπτικά συστήματα. Συγκεκριμένα, υπολόγισε τις πρωτεύουσες κατευθύνσεις του γενέθλιου ωροσκόπου του, του Μεσουρανήματος του και της γενέθλιας Σελήνης του. Από αυτό το σημείο μπορούμε να καταλάβουμε τη σημασία που έδινε ο ίδιος ο Γαλιλαίος στην μεθοδολογία της Αστρολογίας και αυτό το συμπεραίνουμε από την μεγάλη ακρίβεια των υπολογισμών του. Εάν δεν πίστευε στην Αστρολογία γιατί ασχολήθηκε τόσο μεθοδικά με την ακρίβεια αυτών των υπολογισμών; Επίσης, είναι προφανές ότι δε θα είχε κανένα οικονομικό όφελος από την δημιουργία των ωροσκοπίων αυτών, διότι ήταν προσωπικά και πιο συγκεκριμένα της οικογένειας του.
Ας εξετάσουμε τώρα την αλληλογραφία του Γαλιλαίου σχετικά με την Αστρολογία και ας επικεντρωθούμε σε δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις. Στο Γράμμα 469 (28/01/1611) ο Luca Valerio γράφει στον Γαλιλαίο που ήταν στην Φλωρεντία εκείνη την περίοδο ότι τα “Άστρα των Μεδίκων”, δηλαδή οι τέσσερις δορυφόροι του Δία που ανακάλυψε, θα ήταν πολύ χρήσιμα για την Αστρολογία διότι παρατηρήθηκε πολλές φορές ότι ο πλανήτης Δίας ακόμα και όταν έχει τις ίδιες όψεις με αυτά τα άστρα, αυτά φαίνεται να δίνουν πολύ διαφορετικές επιρροές από εκείνες του Δία. Αυτές τώρα οι επιρροές δεν ήταν γνωστές εξαιτίας της άγνοιας αυτών των άστρων. Η απάντηση του Γαλιλαίου πάνω σε αυτό το θέμα δόθηκε πέντε μήνες αργότερα σε απαντήσεις του στα γράμματα που έστειλε προς τον μαθητή του Piero Dini. Στο γράμμα 532 (21/05/1611) ο Γαλιλαίος απαντάει στις κριτικές που του έγιναν σχετικά με το έργο του, Sidereus Nuncius, αναπτύσσοντας τις απόψεις του σχετικά με τις Πλανητικές Επιρροές. Συγκεκριμένα στις γραμμές 188 – 192 γράφει τα εξής: “γνωρίζουμε ότι τα μεγαλύτερα ουράνια σώματα προκαλούν τις πιο μεγάλες ενέργειες (επιρροές) στα πράγματα που βρίσκονται εδώ κάτω, όπως οι εναλλαγές των εποχών, οι αναταραχές των θαλασσών και των ανέμων, οι διαταραχές στον αέρα, και (στην περίπτωση που έχουν επιρροές πάνω μας) στην φυσική κατάσταση του σώματος, της γενικής ποιότητας και χροιάς, και άλλων παρόμοιων επιρροών”. Συνεχίζοντας στο γράμμα καταλήγει ότι παρότι τα νέα Άστρα είναι μικρότερα σε μέγεθος από τα άλλα ουράνια σώματα (όπως ο Κρόνος) θα ήταν χρήσιμο να παρατηρηθούν (τεσταριστούν) οι κινήσεις αυτών, ώστε να επαληθευτούν ή όχι, οι επιρροές που μπορεί να έχουν στα ανθρώπινα πράγματα. Σε αυτό λοιπόν το γράμμα φαίνεται ξεκάθαρα η άποψη του Γαλιλαίου που θεωρεί ότι οι Πλανήτες επηρεάζουν τους ανθρώπους και τα πράγματα στη Γη.
Ο Γαλιλαίος ήταν ένας Αστρολόγος που ενδιαφερόταν πραγματικά για την Τέχνη αυτήν και πίστευε ακράδαντα στην μεθοδολογία της.
Για το τέλος αφήσαμε μια σχετικά πρόσφατη ανακάλυψη που έλαβε χώρα το 2000. Ο ιστορικός Luigi Guerrini ανακάλυψε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Φλωρεντίας ένα χειρόγραφο το οποίο αποτελεί το τέταρτο μέρος μιας αστρολογικής πρόβλεψης του Πορτογάλου, εβραϊκής καταγωγής, Manuel Bocarro Frances y Rosales. Η αστρολογική πρόβλεψη είναι έκδοσης του 1626 και αναφέρει ότι η Πορτογαλία θα ελευθερωθεί σύντομα από την ισπανική κυριαρχία. Μάλιστα όπως διαβάζουμε το χειρόγραφο είναι μεταφρασμένο στα Νέα Λατινικά από τα πορτογαλικά και την εισαγωγή (στα Νέα Λατινικά) και την μετάφραση στα ιταλικά την έκανε ο ίδιος ο Γαλιλαίος. Συγκεκριμένα στο εισαγωγικό σημείωμα της μετάφρασης ο Γαλιλαίος επαινεί τον συγγραφέα για το αστρολογικό περιεχόμενο της πρόβλεψης. Για την ιστορία να πούμε ότι η αστρολογική πρόβλεψη ανήκε στο βιβλίο με τίτλο Anacephalaeoses και τα 3 πρώτα μέρη του έργου είχαν εκδοθεί στην Πορτογαλία το 1624. Το βιβλίο απαγορεύτηκε από τις ισπανικές αρχές και ο ίδιος ο συγγραφέας καταδικάστηκε και φυλακίστηκε πολλές φορές έως ότου έφτασε στην Ρώμη και εκεί δεδομένης της πολιτικής αντιπάθειας που υπήρχε εκείνη την περίοδο μεταξύ του Κράτους της Εκκλησίας (Βατικανό) και της Ισπανικής Αυτοκρατορίας, του επιτράπηκε η έκδοση του συγκεκριμένου έργου. Αργότερα η πρόβλεψη αποδείχτηκε ορθή μιας και η Πορτογαλία ανέκτησε την ανεξαρτησία της το 1640 και ο ίδιος ο Rosales την επανέκδωσε το 1644 μαζί με το εισαγωγικό σημείωμα του Γαλιλαίου.
Έχοντας λοιπόν υπόψιν όλα τα παραπάνω στοιχεία, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι ο Γαλιλαίος ήταν ένας Αστρολόγος που ενδιαφερόταν πραγματικά για την Τέχνη αυτήν και πίστευε ακράδαντα στην μεθοδολογία της. Παράλληλα, μετά λύπης μας, βλέπουμε πως η μεροληψία και οι προκαταλήψεις κάποιων ανθρώπων μπορούν να οδηγήσουν στην παραποίηση της εκάστοτε ιστορικής αλήθειας και αυτό μας θλίβει βαθύτατα.
Από τον Αντώνη Σπυρίδη
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- MS Galileiano 81, Manoscritto, Conservato presso la Biblioteca Nazionale Centrale di Firenze
- Favaro Antonio, Galileo astrologo secondo documenti editi e inediti, In: Mente e Cuore, 08, 1881, Trieste
- Favaro Antonio, Galileo Galilei e lo Studio di Padova, 2 vol., ed.: Successori le Monnier, 1883, Firenze
- Le Opere di Galileo Galilei, Edizione Nazionale, Volume XI, ed.: G. Barbera, 1901, Firenze
- Guerrini Luigi, ¨Luz Pequena¨, Galileo fra gli astrologi, In: Bruniana e Campanelliana, 07, 2000
