(…) Η διαχείριση αυτής της ψυχικής διάλυσης και της αποδιοργάνωσης, είναι πολύ εύκολη αν αποδεχτούν ότι απέτυχαν σε κάτι, ότι βιώνουν με θλίψη κάτι δύσκολο που τους συνέβη σαν να είναι κάτι ανθρώπινο (ποιος άνθρωπος δεν βιώνει αποτυχίες, δεν αισθάνεται ευάλωτος, ή λυπημένος). Θα πρέπει επίσης να δοκιμάσουν την επόμενη φορά που θα αισθανθούν δυσάρεστα συναισθήματα, να δουν τι είναι αυτό που τους δυσκολεύει και να αποδεχτούν αυτό που νιώθουν χωρίς να προσπαθούν να το αλλάξουν. Να παρατηρήσουν τον τρόπο που μιλάνε στον εαυτό τους και να μειώσουν την αυτο-κριτική, ώστε να αποβάλλουν κατευθείαν το άγχος της προσπάθειας να γίνουν κάτι άλλο πέρα από αυτό που είναι.
Αν φανταστούν την θλίψη σαν ένα μικρό παιδί που μόλις χτύπησε και κλαίει, ίσως μπορέσουν να καταλάβουν και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα συναισθήματα τους. Τι θα κάναμε λοιπόν για να βοηθήσουμε το παιδί αυτό; Εάν του λέγαμε «σταμάτα να κλαις , μην είσαι τόσο αδύναμο» ή «πρέπει να συνέλθεις γρήγορα», είναι πιθανό ότι το παιδί θα εξακολουθούσε να κλαίει και να πονάει. Δεν θα είχαμε κάνει τίποτα για να το φροντίσουμε, για να ανακουφίσουμε τον πόνο του.
Πώς θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε το παιδί; Μάλλον με το να περιποιηθούμε την πληγή του, να το καθησυχάσουμε ίσως και να το αγκαλιάσουμε με στοργή. Έτσι και το δύσκολο συναίσθημα που μπορεί να νιώθουν, είναι σαν ένα παιδί που χρειάζεται τη φροντίδα, την αποδοχή και την ευγένεια τους για να μαλακώσει, για να ανακουφιστεί. Η αυστηρότητα μπορεί μόνο να το παρατείνει και να το ενισχύσει.
Ακόμη, να δουν ποιες είναι οι ανάγκες τους, τι θα τους έκανε να αισθανθούν καλύτερα, χωρίς να προσπαθούν να μοιάζουν στους άλλους. Αν αντιληφθούν ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο για αυτούς να το κάνουν αυτό κι έχουν γεμίσει το νου τους με αρνητικές σκέψεις «αυτο-μαστιγώματος», μη διστάσουν να επισκεφθούν ειδικό. Η ψυχοθεραπεία έχει βρεθεί ότι καλλιεργεί κι ενισχύει την ικανότητα του ανθρώπου να συμπονάει τον εαυτό του.
Οι περισσότερες σύγχρονες έρευνες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που έχουν συμπόνια/ευγένεια απέναντι στον εαυτό τους, απολαμβάνουν καλύτερη ψυχική υγεία από αυτούς που δεν έχουν. Η συμπόνια προς στον εαυτό σχετίζεται θετικά με την ευτυχία, την ικανοποίηση από τη ζωή, την αισιοδοξία, την κοινωνική συνοχή , την σοφία, τη μάθηση στόχων και την συναισθηματική αντοχή και δύναμη. Ταυτόχρονα, σχετίζεται αρνητικά με την κατάθλιψη, το άγχος, την τελειοθηρία και τις διατροφικές διαταραχές.
Σύμφωνα με την ψυχολόγο Dr Neff , η συμπόνια προς τον εαυτό συναποτελείται από τους εξής τρεις παράγοντες όπως ήδη αναφέραμε :1) Την ευγένεια προς τον εαυτό, η οποία συνεπάγεται την παύση της αδιάκοπης εσωτερικής κριτικής που κάνουμε στον εαυτό μας.
2) Το απλά ανθρώπινο. Το να κατανοήσουμε δηλαδή πώς ο πόνος , τα ψεγάδια και οι αποτυχίας μας είναι μέρη της κοινής ανθρώπινης εμπειρίας όπως και ακριβώς οι επιτυχίες και οι ευτυχισμένες στιγμές. 3) Την εν-συνειδητότητα. Το να αντιλαμβανόμαστε και να αποδεχόμαστε αυτό που συμβαίνει στο εδώ και τώρα χωρίς κριτική. Όταν εξασκούμε την εν-συνειδητότητα, παρατηρούμε τα δυσάρεστα συναισθήματα όντας ανοιχτοί σε αυτά, με τρόπο μη κριτικό και δεκτικό. Παρατηρούμε την εμπειρία μας χωρίς να προσπαθούμε να την καταπιέσουμε ή να την απαρνηθούμε.
Αγαπημένε μου Ιχθύ, για να καλλιεργήσεις τη συμπόνια προς τον εαυτό σου, χρησιμοποίησε τα δύο ισχυρά όπλα που μόνο εσύ διαθέτεις :
1) Δοκίμασε να συμπεριφερθείς στον εαυτό σου όπως θα συμπεριφερόσουν σε ένα αγαπημένο σου πρόσωπο, (κάτι που εσύ ξέρεις να κάνεις καλύτερα από όλα τα υπόλοιπα ζώδια) όταν εκείνο ήταν σε δύσκολη θέση και ζητούσε τη βοήθεια σου. Πώς θα του μιλούσε για να το βοηθήσεις να νιώσει καλύτερα; Πώς θα το φρόντιζες; Πώς θα του έδειχνες το ενδιαφέρον και την αγάπη σου; Κάποιες φορές είναι ευκολότερο να είμαστε συμπονετικοί και ευγενικοί με τους άλλους παρά με τον εαυτό μας. Όταν όμως αρχίζουμε να φερόμαστε στον εαυτό μας με αγάπη , ευγένεια και κατανόηση όπως θα κάναμε απέναντι σε έναν φίλο που έχει την ανάγκη μας, τότε τα δύσκολα συναισθήματα που νιώθουμε, θα αρχίσουν να μεταμορφώνονται.
2) Φαντάσου (κάτι που το έχεις στο τσεπάκι σου! Μόνο εσύ ξέρεις να φαντάζεσαι κάτι σαν να είναι αληθινό) ότι έχεις έναν φανταστικό φίλο ο οποίος σε αγαπάει χωρίς όρους, είναι ευγενικός, συμπονετικός και απόλυτα δεκτικός απέναντι σου. Αυτός ο φίλος σου μπορεί να σε δεί όπως πραγματικά είσαι με όλες τα δυνατά και αδύνατα σημεία σου, με όλα τα χαρίσματα και τις ατέλειες σου. Φαντάσου πώς αισθάνεται αυτός ο φίλος απέναντι σου, πόσο σε αγαπάει και πόσο βαθιά σε αποδέχεται. Αυτός ο φίλος καταλαβαίνει τα βιώματα σου, τις αντιδράσεις σου και συγχωρεί τα λάθη σου. Βλέπει μέσα σου και σε συμπονά. Πώς είναι να έχεις έναν τέτοιο φίλο; Τι είναι αυτό που βλέπει σε σένα και σε αγαπά και σε αποδέχεται;
Κλείνοντας, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η αυτό- συμπόνια δεν πρέπει να συγχέεται με άλλες έννοιες όπως η υπερ-επιείκεια απέναντι στον εαυτό ή η αυτο-λύπηση.
Σημείωση : “Άνθρωπο”, χαρακτηρίζει ο Νίκος Καζαντζάκης αυτόν που νοιώθει τον πόνο του άλλου και μόνο το ζώδιο των Ιχθύων μπορεί επάξια να εκπροσωπήσει αυτή τη φράση του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη :
“Ο άνθρωπος όταν νοιώθει πόνο είναι ζωντανός.
Αλλά όταν νοιώθει τον πόνο του άλλου τότε ναι….
είναι Άνθρωπος”
Πηγή: Neff, K. (2011). Self-Compassion: Stop Beating Yourself Up and Leave Insecurity Behind. New York: William Morrow
Από την Ζουραράκη Μαίρη
Φωτογραφία/επεξεργασία εικόνας: Κατερίνα Κασσίου
